Het verhaal van Korczak, een bijzonder ondernemer
Ik was onderweg in Amerika, om precies te zijn in South Dakota, ergens in het vroegere Wilde Westen. Daar waar in de 18e eeuw boeren, goudzoekers en avonturiers in hun strijd tegen de indianen een nieuw begin zochten, of er hun einde vonden.
Onderweg kom ik heel wat herinneringen aan die tijd tegen. Bekende namen van beruchte figuren.
Er wordt nog steeds gewerkt om die herinneringen in leven te houden en uit te breiden. Hier in het hart van de Black Hills verrijst uit de bergen een immense indiaan op zijn paard: Crazy Horse. Dit is het werk van Korczak Ziolkowski, een ultieme ondernemer. Iemand die een ideaal heeft en dat vervolgens gedurende de rest van zijn leven uitvoert.
Crazy Horse, een indiaan in steen
Crazy Horse is de legende van de Dakota indianen, de Sioux, die de Black Hills tot eind 1800 bewoonden. Crazy Horse was een onverzettelijke en moedige krijger die in de beruchte veldslag in de Bighorn Mointains het leger van Generaal Custer versloeg maar uiteindelijk op een lafhartige manier werd bedrogen en vermoord.
Via de inspanningen van Korczak Ziokowski komt Crazy Horse terug in steen, samen met zijn paard, uitgehouwen uit de Thunderhead Mountain, een 600 voet hoge berg in de Black Hills.
Het verhaal van Korczak Ziolkowski
Korczak Ziolkowski werd in 1908 geboren als zoon van Poolse immigranten. Toen hij een jaar oud was kwamen zijn ouders om het leven bij een tragisch ongeval. Korczak werd grootgebracht in een harteloos adoptiegezin waar hij voornamelijk als een goedkope werkkracht werd gezien. Op 16 jarige leeftijd verliet hij het pleeggezin om er nooit weer terug te keren.
Hij had inmiddels op eigen kracht een vak geleerd en ging als timmerman aan het werk bij de Boston Shipyards. De oude schepen met hun prachtige houten boegbeelden hadden een enorme aantrekkingskracht op de jonge Korczak. Hij was ijverig en leergierig en mocht al gauw meehelpen bij het restaureren van beschadigde boegbeelden. Dit werd zijn vak en tevens zijn hobby. In z’n vrije tijd maakte hij beelden en sculptures, eerst alleen van hout, maar later ook van marmer en graniet.
Korczak werkte hard en ontwikkelde een bijzondere eigen stijl. Hierdoor werd hij weliswaar steeds bekender maar was nog steeds niet in staat om er echt van rond te komen. Vaak waren de kosten zelfs hoger dan de opbrengsten.
Een uitnodiging van Standing Bear
Korczak is inmiddels 31 jaar en werkzaam als beeldhouwer bij het Mount Rushmore National Memorial in de Black Hills, waar de vier bekende Amerikaanse presidenten uit de rotsen worden uitgehouwen. Op een dag wordt hij tijdens zijn werk bezocht door een delegatie van Sioux indianen uit het naburig Pine Ridge reservaat. De delegatie staat onder leiding van het oude Dakota opperhoofd Chief Standing Bear, een van de oorspronkelijke inwoners van de Black Hills.
Korczak wordt gevraagd om een Mountain Memorial te maken ter nagedachtenis aan Crazy Horse. Hij begrijpt al gauw dat dit geen eenvoudig karwei zal worden en vraagt tijd om daar over na te denken. Die tijd krijgt hij meer dan voldoende. Jaren lang zelfs, tijdens de 2e wereldoorlog waar hij als sergeant van een regiment genietroepen bezig gaat met het opblazen van alles wat in de weg staat. Tijdens rustpauzes in de vijandelijkheden is Korczak weer bezig met het vervaardigen van beelden uit hout. Zo maakte hij met behulp van een bijl een beeld van De Gaulle uit een eiken boomstam.
Een berg in de Black Hills
Korczak overleeft de oorlog en komt in 1945 terug in Amerika. Tijdens de oorlog heeft hij uitvoerig nagedacht over de vraag van die oude indianen uit de Black Hills. Hij heeft besloten om, mocht hij uit deze oorlog terugkomen, iets bijzonders te gaan doen, en dat deed hij. Hij accepteert de uitnodiging van Standing Bear, en komt naar de Black Hills om daar een berg te beeldhouwen.
De opdracht is om een Memorial te maken van de geschiedenis van de indianen, uitgebeeld in de persoon van Crazy Horse. Uiteindelijk wordt na lang zoeken de Thunderhead Mointain uitgekozen, een 600 voet hoge berg in het hart van de Black Hills. Hier zal uit het graniet van de berg de beeltenis van Crazy Horse verschijnen, gezeten op zijn paard, als een onuitwisbaar gedenkteken aan de geschiedenis van de indianen.
Korczak en de Thunderhead Mountain
Korczak krijgt een opdracht en een berg, meer niet, ook geen geld, want dat is er niet. Alles vindt plaats met gesloten beurzen en Korczak moet niet alleen zelf in zijn eigen levensonderhoud voorzien maar ook nog voor alle materialen en gereedschappen zorgen.
Aanvankelijk is het zijn bedoeling om, net als bij Mount Rushmore, het hoofd van Crazy Horse in de zijkant van de berg te beeldhouwen. Hij had daar enige ervaring mee en dacht daar een jaar of tien voor nodig te hebben.
Maar na een lange studie vindt hij dat het toch beter is om de hele berg te gebruiken en de beeltenis van ruiter en paard rondom weer te geven. Hij beseft tevens dat zijn leven te kort zal zijn om dit te realiseren en hij begint alle maten en berekeningen op papier vast te leggen.
Een klein probleempje Al vanaf het begin was het duidelijk dat de indianen wel graag een monument wilden hebben maar dat er geen geld beschikbaar was voor de uitvoering van het project. Ze hadden de berg ter beschikking gesteld en dat was het dan. De rest moest al doende maar geregeld worden.
Nou was dat voor Korczak geen al te groot probleem want hij was gewend om in eigen onderhoud te voorzien en met weinig middelen zijn eigen inkomsten te genereren. Bij de Thunderhead Mountain was het evenwel iets moeilijker. Er was niets, en hij besteedde de eerste jaren met het eigenhandig kappen van het bos, het aanleggen van paden en wegen en het bouwen van een onderkomen voor zijn gezin en de gasten die verwacht werden. In het begin was er ook veel tegenwerking van lokale bewoners en autoriteiten die het maar niks vonden dat een Poolse immigrant daar in hun bergen een monument voor de indianen zou maken.
De officiële start Al met al verstrijken er jaren voordat er met het eigenlijke werk kan worden begonnen.
Korczak is inmiddels 40 jaar en getrouwd met Ruth.
In 1949 is dan uiteindelijk de officiële start waarbij Chief Standing Bear een staaf dynamiet afsteekt waarmee het eerste deel van de rotsen wordt weggeblazen. Langzamerhand wordt ook de tegenstand van de bevolking minder en maakt plaats voor nieuwsgierigheid.
Gelukkig komt er af en toe ook nog wat hulp van vrijwilligers uit het naburige plaatsje Deadwood die het project wel een warm hart toe droegen.
Er komen wat inkomsten uit de verkoop van het hout en het graniet van de berg. Korczak verdient net genoeg om er het dynamiet mee te kopen wat nodig is voor het opblazen van stukken van de berg. Verder komen er wat inkomsten uit de bijdragen van nieuwsgierige bezoekers die zich afvragen wat deze man in z’n eentje wel niet met die berg van plan is, met alleen een oude compressor en een luchthamer.
Jaren later
Intussen komt er in de media de nodige aandacht voor dit toch wel zeer bijzondere project. Nadat Time Magazine er een uitgebreid artikel aan heeft gewijd begint de interesse steeds meer toe te nemen. Het Nationaal Congres van de Amerikaanse indianen adopteert het project en dit wordt het begin van uitgebreide nationale en internationale media campagne in kranten en op radio en tv. Het belang van de oorspronkelijke indiaanse bewoners krijgt steeds meer erkenning en president John F. Kennedy brengt een bezoek aan het Crazy Horse project. Het aantal bezoekers blijft toenemen en meer en meer inkomsten opleveren. Korczak kan nu zwaardere machines en bulldozers aanschaffen waardoor het werken een stuk prettiger wordt.
Het verhaal gaat verder Als Korczak in 1982 overlijdt heeft hij 34 jaar aan het project gewerkt en is het hoofd van Crazy Horse klaar. Hiervoor heeft hij 7 mln. ton granieten rotsen moeten opblazen en afvoeren.
Ruth en hij hebben inmiddels 10 kinderen die allemaal in het bedrijf meewerken en die na zijn dood het project met hetzelfde enthousiasme voortzetten alsof er niets is veranderd.
Inmiddels is het Crazy Horse Memorial wereldwijd bekend en komen er jaarlijks meer dan een miljoen bezoekers. Het zal wellicht nog wel 30 jaar duren voordat het project helemaal klaar is.
Ik was een van die bezoekers die heeft gezien wat hier in de Black Hill Mountains wordt gepresteerd. Het verhaal van Korczak is wat mij betreft het voorbeeld van de ultieme ondernemer. Iemand die laat zien dat je met een onuitputtelijk enthousiasme en een ijzeren doorzettingsvermogen bergen kunt verzetten.
© USA4ALL & Jannes Postma
