Column: Shake & Bake – Amerika Culinair

We staan met onze camper in Bandelier National Monument in New Mexico. Een prachtig park, dat zo’n 100 km boven Albuquerque ligt. We zijn net klaar met eten als er iemand langs komt om te vertellen dat een van de Park Rangers, William Yazzie, vanavond in het amphi-theater optreedt en vertelt over muziek en dans van de Navajo Indianen. We zijn van harte welkom. Het lijkt ons meer dan leuk en om 9 uur zitten we in de schemering in de totale stilte met nog een kleine 50 anderen klaar voor het optreden. We krijgen een bijzondere voorstelling te zien van William met z’n twee kinderen. Hij is een Navajo en begeleidt zijn in traditionele kleding dansende kinderen (9 en 4 jaar) op z’n drum en fluit. Na afloop raken we aan de praat en het begin van een vriendschap is geboren.

William Yazzie is tegenwoordig Park Ranger in Canyon de Chelly National Monument in Arizona. Het ligt bij de plaats Chinleen is het enige National Monument dat in Indianen-gebied ligt. Het is een beetje buiten de bekende route van de Grand Canyon, Zion en Bryce, maar zeker zo mooi. De omgeving is arm. We zijn nu een paar keer op bezoek geweest en het is elke keer een feest om ze weer te zien.

Het is juli en Canyon de Chelly (spreek uit: kenion de sjee) is heet, dor en droog. De campground, die vlak bij het Visitor Center ligt, is niet groot; hij is primitief en midden in de natuur. Het is er momenteel zo droog dat er wordt gewaarschuwd dat we vanaf morgen waarschijnlijk niet meer buiten mogen barbecuen vanwege brandgevaar. Dit klinkt allemaal een beetje somber, maar de omgeving is zo mooi, dat je dit allemaal vergeet. De koelkast van de camper zit vol, we hebben een fornuis en een oventje, dus er kan ons niets gebeuren.

We plannen een wandeling in de canyon met William, echtgenote Rose en de kinderen Melissa, Jeffrey en baby Justin van 9 maanden. We moeten in verband met de hitte vroeg op pad en zo rond een uur of half 8 staan we bij de Yazzie’s voor de deur. Rose heeft een grote hoeveelheid Breakfast Burritos* gemaakt. Aan een lange tafel in de tuin geniet ik van de scherpe smaak van de groene pepers, die ze erin verwerkt heeft. Om 8 uur rijden we met z’n allen naar Spider Rock, twee smalle puntige rode bergen die halverwege de canyon zijn. Voor we afdalen, vraagt William aan Moeder Aarde of wij ‘gebruik mogen maken’ van de canyon en dankt haar daarvoor. Langzaam dalen we via een kronkelpad af en als we na 300 meter beneden staan, zien we dat er geen druppel water meer in de canyon staat. William vertelt dat het ’s winters wel het geval is en dat het er zelfs af en toe sneeuwt. Je kan het je nu absoluut niet voorstellen. ‘s Zomers worden de paar huizen die in de canyon staan met een tankwagen voorzien van water, maar als we de simpele hutjes zien vragen we ons wel af hoe deze mensen het warm krijgen als het sneeuwt. Het toilet is vaak in een los hok dat erbij staat.

Van Spider Rock wandelen we door de canyon terug naar het Visitor Center. Links en rechts kijk je op tegen de oranje-roodachtige rotsen en je voelt jezelf klein. Onderweg komen we prachtige zwarte wilde paarden tegen. Het woord ‘hek’ kennen ze hier niet want de paarden zijn volgens Navajo traditie van alle mensen die daar wonen.  Halverwege maken we even een kleine stop en gaan onder een boom in de schaduw zitten. Rose, die de hele weg baby Justin heeft gedragen, deelt grote stukken watermeloen uit en we moeten vooral veel water drinken. William vertelt honderduit over de leefwijze, de tradities en problemen van de Navajo’s. Zijn rustige wijsheid is uniek.

Als we zo rond het middaguur weer terugkomen, heeft Rose al een super lunch voorbereid. Black Bean Soup* en een salade van sla, sinaasappel, ui, amandelen, maanzaad en olijven. Heerlijk fris bij de behoorlijk zware soep. Natuurlijk staat er, naast de grote flessen cola en ijsthee, ook een schaal tortillachips met salsa op tafel. Onze kinderen vinden de soep, die er nou niet ontzettend uitnodigend uitziet, heerlijk en vanaf die tijd maak ik hem thuis regelmatig. Makkelijk en prima in te vriezen.

De volgende dag gaan we weer op pad. Nu met een auto de canyon in om de White House Ruïns te bezichtigen, overblijfselen van in rotsen uitgehakte huizen van de Anastasi Indianen. William noemt het de ‘shake and bake-tour’, je zit n.l. in een oude open vrachtwagen te bakken in de zon en de weg is zo rotsachtig dat je constant heen en weer schudt. Shake’n bake is een bekende uitdrukking voor het door meel wentelen en frituren van bijvoorbeeld kippenpootjes. Als we ’s avonds ons afscheidsmaal bij Rose en William eten, worden we verrast op ‘planked salmon’. William had van een van zijn vrienden een hele zalm gekregen en wilde de zalm op de traditionele manier klaarmaken. De zalm wordt vastgemaakt op een stuk cederhout met behulp van spijkertjes en touw. Het geheel wordt dan schuin voor een groot open vuur gezet en zo langzaam geroosterd. Puur, zonder toevoeging van iets. Het is een uniek gezin in een uniek gebied. Mocht je ooit naar Canyon de Chelly gaan, doe William dan mijn groeten.

Nelleke